اضطراب در سالمندان یکی از بیماریهایی است که با افزایش سن بروز میکند. اضطراب یک احساس نرمال و طبیعی است و یکی از پاسخهای طبیعی مغز به استرس است و فرد را برای پاسخ مناسب به خطرات احتمالی آماده میکند.
با این حال، علت اضطراب در سالمندان بیش از حد باعث اختلال در فعالیتهای روزانه سالمندان میشود، در روند پیری اتفاقی طبیعی است و میتواند منجر به مشکلات سلامتی بسیاری شود و کیفیت زندگی سالمندان را تا حد زیادی کاهش دهد.
علت اضطراب در سالمندان
بین 3 تا 14 درصد از سالمندان ممکن است از اختلالات اضطرابی رنج ببرند. در مطالعههای اخیر گزارش شده که بیش از 27 درصد از سالمندانی که در مراکز نگهداری شبانه روزی از سالمند تحت مراقبت هستند این علائم را نشان دادند. همچنین، بر اساس گزارشهای بهداشتی ایالات متحده، 2 میلیون از 34 میلیون آمریکایی بالای 65 سال از افسردگی و اختلالات اضطرابی رنج میبرند.
رایجترین انواع اضطراب فوبیاهای خاص و اختلالات اضطراب فراگیر هستند. انواع رایج دیگر اضطراب عبارتاند از فوبیای اجتماعی، اختلال و وسواس اضطراب اجتماعی و استرس پس از سانحه است. اما هیچ یک از این اختلالات نباید به عنوان مشکل رایج دوران پیری در نظر گرفته شوند.
عوامل زمینه ای به وجود آوردنده اضطراب در سالمندان
- بیماریهای مزمن مانند دیابت، مشکلات تیروئید، بیماری انسدادی مزمن ریه، بیماریهای قلبی عروقی
- احساس بدتر شدن سلامتی سالمندان (مانند کاهش توانایی بدنی)
- اختلالات خواب
- عوارض جانبی داروها (داروهای ضد افسردگی یا استروئیدها و…)
- نوشیدن الکل یا استفاده نامناسب از داروهای تجویزی
- زندگی روزمره پراسترس
- اختلالات ترس و اضطراب شدید در دوران کودکی
- نگرانی بیش از اندازه در مورد مسائل اجتماعی، سیاسی یا اقتصادی و…
عوامل اضطراب در سالمندان
انواع اضطراب در سالمندان
احساس اضطراب یا عصبی بودن یک احساس رایج برای افراد در هر سنی به شمار میرود و پاسخی طبیعی به استرس است. همچنین احساس اضطراب به ما کمک میکند تا مشکلات و موقعیتهای عجیب و غریب را مدیریت کرده و از خطر دوری کنیم. اضطراب در مورد بیماری، تعاملات اجتماعی جدید و رویدادهای ترسناک طبیعی است. اما وقتی فردی اغلب نگران است و از اضطراب شدید رنج میبرد تا حدی که روی کارهای روزمره، زندگی اجتماعی و روابط او تأثیر میگذارد، میتواند یک بیماری تلقی شود. انواع اضطراب در سالمندان را میتوان به عوامل زیر طبقهبندی کرد:
انواع اضطراب در سالمندان
تشخیص اضطراب در سالمندان
بهترین و سادهترین راه برای تشخیص این عارضه در سالمندان، استفاده از معاینه سلامت روان است که توسط روانشناس مجرب انجام میشود. مشاور با بررسی عوامل و علائم اضطراب در سالمندان، شدت اضطراب را مشخص میکند و تصمیم میگیرد که آیا نیاز به ارجاع به متخصص برای درمان جدیتری دارد یا خیر.
تشخیص اضطراب در سالمندان
بهتر است سالمندان بدانند که اضطراب یک پدیده شایع و قابل درمان است و هر چه زودتر تشخیص داده شود، درمان آن آسانتر است.
علائم شایع اضطراب در افراد مسن عبارتاند از:
- لرزش بدن
- تنفس دشوار
- سرگیجه
- احساس سنگینی در سر
- تعریق بیش از حد
- حالت تهوع
- مشکلات هضم
- درد قفسه سینه
- سردرد
- مشکلات بینایی
- تنش یا درد عضلانی
- خستگی
- گیجی
- افکار غیر منطقی
- فراموشی
- افکار ترسناک و کابوسها
- تحریکپذیری اجتناب از فعالیتها، مکانها، افراد
- تغییر در وزن، اشتها یا عادتهای غذایی….
راههای درمان اضطراب سالمندان
بهترین و مؤثرترین درمان برای اختلال اضطراب شامل دارو و مشاوره است. البته برخی از بیماران تنها به یکی از درمانها پاسخ میدهند. یک متخصص و مشاور با تجربه علائم بیمار را بررسی کرده و بهترین درمان را برای او پیشنهاد میکند.
گاهی اوقات استفاده از روشهای درمان شناختی رفتاری (CBT) درمان خوبی برای اضطراب در سالمندان است. در این روش فرد یاد میگیرد که احساسات منفی و ناخوشایند خود را به احساسات مثبت تبدیل کند. در طی درمان شناختی رفتاری، فرد راههای مقابله با استرس در موقعیتهای اضطرابی را میآموزد و گاهی مشاوره گروهی با اعضای خانواده میتواند تأثیرات زیادی بر روند درمان اضطراب در سالمندان داشته باشد.
راههای درمان اضطراب سالمندان
سالمندان و پرستاران نقش مهمی در درمان بیماری وی خواهند داشت و با انجام موارد زیر میتوانند گام مثبتی در جهت بهبود وضعیت وی بردارند:
– هنگام صحبت با سالمندان شنونده خوبی باشید؛ زیرا این کار به کاهش سطح اضطراب آنها کمک میکند.
– اگر سالمندی نمیتواند به صورت فیزیکی در مطب مشاور حضور یابد، از مشاوره آنلاین یا مشاور شخصی در خانه استفاده کنید تا از طریق جلسات مشاوره منظم، درمان فوری را دریافت کند.
– تفریح سالم برای سالمند مانند فعالیتهای گروهی، شرکت در ورزشهای گروهی در پارکها یا نماز دسته جمعی و… برای سالمندان باعث افزایش احساسات مثبت و کاهش علائم بیماری میشود.